گروه پژوهشی پویایی شناسی سیستم‌ها

طبق گفته دی هوک ( طراح ساختار اداره کردن شرکت ویزا اینترنشنال) "نقش دولت در ساختار فدرال، مدیریت شرایط سیستم است اما ضرورتاً وظیفه اش مدیریت رفتار نیست"[کتاب رقص تغییر، چالش اداره کردن،ص 461]

اصولاً بایستی نقش مدیران ارشد و سیاستگذار در هر سیستمی مدیریت شرایط سیستم نه رفتار آن باشد.

این بحث را درباره واقعه اختلاس 3000 میلیارد تومانی در بانک صادرات ایران و حواشی و اتفاقات ناشی از آن در نظر بگیرید.

رویدادها و حواشی امروز درباره اختلاس بیشتر بر واقعه تمرکز دارد بجای اینکه روندهای درون آن (مکانیزم ها و دینامیزم های پنهان و آشکار این واقعه) را ببیند به عبارت دیگر فقط قسمت بیرونی کوه یخ شناور در آب دیده شده است.

تغییر همیشه جنبه ضروری زندگی حرفه ایی و شخصی افراد را تشکیل می دهد. جهان ما به سرعت در حال تغییر است. شما احتمالاً با تغییرات زیادی ربرو شده و یا خواهید شد(شاید هم اکنون یک تغییر را سپری می کنید). عملکرد، احساسات، رفاه شخصی و موفقیت شما به چگونگی سازگاری و انطباق با تغییر بستگی دارد.

در کتاب چرخه تغییر[1] مدل 6 مرحله ایی برای عکس العمل، پاسخ و انطباق با تغییر ارائه شده است. مدل چرخه تغییر تفکرات، احساسات و رفتارهای مرتبط با هر مرحله تغییر را مشخص می کند.

مراحل این مدل به شرح زیر می باشند:

1.       از کمبود تا ایمنی(Loss to Safety)

2.       از شک به واقعیت(Doubt to Reality)

3.       از سختی به انگیزش(Discomfort to Motivation)

4.       از کشف به چشم انداز(Discovery to Perspective)

5.       درک کردن(Understanding)

6.       ادغام(Integration)

خواندن این کتاب را به مدیران اجرایی، دانشجویان مدیریت و کسانی که می خواهند در زندگی با تغییرات مناسب به موفقیت های بزرگ برسند پیشنهاد می کنم.

یادمان باشد هیچ راه قطعی و مشخصی برای گذر موفقیت آمیز از تغییرات در زندگی وجود ندارد.

 [1]The Change Cycle, How People Can Survive and Thrive in Organizational Change, Ann Salerno & Lillie Brock, 2008.

http://www.parsianstar.com/2010-04-01-09-50-22/economics/282-islamic-economy-system

ترم اول در درس اقتصاد خرد در جلسات درسی طول ترم بارها استاد بانکداری اقتصادی(حتی مدیریت و اقتصاد اسلامی) را با شوخی زیر سوال می برد. مثلاَ می گفت مگه میشه گفت برای رضای خدا پول خود را دربانک بگذارد بدون چشم داشت مادی و کسب سود. بچه ها هم (بر اساس نگاه و اعتقاداتی که داشتند یا بهتر بگویم نداشتند) از خدا خواسته موضوع را تایید کرده و آنها هم مطالبی را می گفتند.(تحلیل عوامانه) مثلاَ اظهار نظر کسی در جایی(به عنوان تحلیل گر اقتصادی) البته بدون شناخت از وی را بیان می کردند و مبنا استدلال خود قرار می دادند.

در اون جمع تنها من(بر اساس نگاه و اعتقاداتی که داشتم) با این بحث آن هم در دل مخالف بودم اما با چه استدلال و برهانی. من فکر می کردم تنها راه درست مدیریت و اقتصاد اسلامی است اما تحلیل من بدون شناخت و بدون برهان بود به همین دلیل در دل مخالف و در ظاهر بی اعتنا بودم.

در ترم بعد در یکی از کلاس های درس برنامه ریزی استراتژیک استاد مربوط بحث بانکداری اسلامی را مطرح کرد تا از آن اسم برد بچه ها شروع به رد اقتصادی بودن و عقلایی بودن آن کردند با همان تحلیل عوامانه که مثلاَ مگه میشه برای رضای خدا ... بچه ها فکر می کردند استاد حرف آنها را تایید کند که ناگهان با مخالفت استاد مواجه شده و وی شروع به بحث در این مورد کرد و مثال های از بانکداری اسلامی در کشورهای مختلف آورد که خیلی پر بارتر و اقتصادی تر نسبت به دیگر بانک ها بوده و مشتریان زیادی نیز به خود جلب کرده بودند.(تحلیل مدبرانه) ناگاه بچه ها مات و مبهوت اصطلاحا هنگ کردند و از آنجا که یکی از اصول تحلیل گران عوامانه پافشاری و تعصب خشک و متحجرانه بر مواضع خود می باشد اظهار نظری نکردند گرچه در دل همان نظر قبلی خود را داشتند.

در آنجا باز من در دل خوشحال بودم...!

تحلیل من: اوضاع فرهنگی کشور بشدت با روند نزولی روبرو است و هر چه به پیش می رویم مردم از نظر فرهنگی ضعیف تر می شوند. در این باره من مثالی دارم این مثال مربوط به سخنان امام خمینی در مورد مردم ایران در زمان انقلاب می باشد امام می فرماید مردم ایران در این زمان از مردم حجاز در زمان پیامبر، مردم کوفه در زمان امام علی برتر هستند و حال من می گویم مردم ما امروز از مردم تمام دوران ایران ضعیف تر و پایین تر هستند.(البته قابل ذکر است که نه من خود را در سطح امام می دانم و نه تحلیل من به درستی تحلیل امام می باشد این دو کاملا متفاوت هستند مانند زمین وآسمان). حال اگر  ملاک نظر من معیارهایی از جمله:

1.        افزایش حجم بد حجابی در جامعه : رضا شاه یکبار خواست با زور و ارعاب بد حجابی و بی حجابی را با طرح کشف حجاب ترویج کند اما با تمام زور و قدرت خود نتوانست اما امروزه خودمان بدون زور و ارعاب (شاید برعکس زور و اجرای دستوری در ترویج حجاب باشد) داریم کشف حجاب می کنیم ما این کار را داوطلبانه انجام می دهیم من و تو و ...

2.       غرب زدگی و از خود بیگانگی 

و ... 

حال با توجه به تحلیل من از اوضاع فرهنگی اولا چه اشکالاتی در آن می بینید و ثانیا چگونه می تواند ادعاهای تحلیل من را اثبات  یا رد کرد(با داده و رقم).

لازم به ذکر است که در یک تمثیل، تحلیل را بایستی مدیران انجام داده و تایید و تکذیب را عوام و به اصطلاح تماشاگران. این تمثیل مربوط به بازی ایران - عربستان در ورودی جام جهانی 2010 می باشد. تا دقایق 60 و 70 بازی که ایران 1 بر 0 پیش بود شعار تماشاگران "سلطان علی دایی"بود در حالی که بعد تنها چند دقیقه بعد از اینکه نتیجه بر عکس و 2 بر 1 به سود تیم عربستان شد شعار آنها به "دایی حیا کن تیم ملی رو رها کن" تبدیل شد این رویکرد، رویکرد تحلیل عوامانه یا تماشاگران می باشد اما یک مدیر ورزشی نباید این شعارها را مورد توجه قرار دهد وی بایستی تمام جوانب را در نظر بگیرد و بصورت بلند مدت فکر کرده و تصمیم گیری کند یعنی بایستی از رویکرد تحلیل مدبرانه و مدیرگونه استفاده کند. البته در آن زمان فدراسیون فوتبال این کار را انجام نداد و تماشاگرانه تصمیم گرفت یعنی دایی را بصورت خیلی بد و ناشیانه اخراج کرد.

 واما بعد ...

بعد از انتخابات 88 تحلیل حوادث و رویدادها خیلی مشکل شده است. نه تنها تحلیل حوادث بلکه تحلیلِ تحلیل دیگران نیز سخت و پیچیده می باشد. یکی از دلایل آن سیاست زدگی افراد می باشد که مثلا بجای تحلیل اقتصادی یا تحلیل سیاسی افراد سیاسی تحلیل می کنند. دلیل دیگر می تواند نداستن و بلد نبودن نحوه تحلیل باشد در هر حال تحلیل در یک چارچوب و قانونی منضبط صورت می گیرد که تحلیل گر بایستی به اینها مسلط باشد مثلا دانستن مرز تحلیل خیلی مهم و حیاتی می باشد. اینکه تحلیل ما اقتصادی است دلیل بر این نیست که به عوامل سیاسی یا اجتماعی یا حتی تاریخی توجه نشود و بلعکس صرف تحلیل رویدادهای روز و اتفاقات جاری دلیل بر ملغمه کردن تحلیل و از هر جایی مطلبی آوردن نمی شود به قول معروف کاروانی از شتران هزاران کاروان درست کردن.

اما پایه و اساس تمام این دلایل که باعث شده تحلیل ها خیلی رنگ تحلیل نداشته باشند و بیشتر جنبه تایید و تکذیبی(تحلیل تماشاگرانه) پیدا کنند چه می تواند باشد. در تمام دلایل فوق تکته ایی نهفته است که مسبب اصلی بروز این گونه تحلیل ها می باشد و آن عدم وجود آماری صحیح و به روز می باشد. شک در آمار موجود منشا تمام این مشکلات می باشد. امروز هر کسی درصدی را اعلام می کند و بر مبنا آن تحلیل خود را پایه ریزی می کند هر کسی آمار و ارقام دیگری را مورد شک قرار داده و دلیل خود را آمار خود معرفی می کند.

حال در این شرایط که پایه و اساس تحلیل یعنی آمار دچار ظن و گمان است چه باید کرد؟ به تحلیل چه کسی بایستی توجه کرد؟ کدام تحلیل درست و کدام غلط می باشد؟

اصلا تحلیل امروز من بر اساس کدام آمار بوده آیا آمار مورد نظر من مورد قبول دیگران مثلا شما است؟

راستی چه باید کرد؟چگونه باید تحلیل را از تایید و تکذیب تمیز داد؟ چگونه می توان خوب تحلیل کرد؟ و سوالاتی از این قبیل.

نظر شما چیست؟!

در این پست و پست های بعدی سعی می کنم کتاب معروف رقص تغییر پیتر سنگه را بطور مشروح معرفی کنم.

کتاب رقص تغییر چالش های تغییر پایدار  در سازمان یادگیرنده نوشته پیتر سنگه به همراه آرت کلاینر، شارلوت رابرتز، ریچارد راس، جورج روت، و برایان اسمیت می باشد. که در ایران با ترجمه حسین اکبری و مسعود سلطانی با نظارت دکتر علینقی مشایخی به فارسی ترجمه شده است.